നാഗാലാൻഡ് മുഖ്യമന്ത്രി നെയ്‌ഫിയു റിയോയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ ഇന്ത്യയിൽ നടന്ന പ്രതിഷേധത്തെത്തുടർന്ന് യുകെ ലേല സ്ഥാപനം ബുധനാഴ്ച തത്സമയ ഓൺലൈൻ വിൽപ്പനയ്‌ക്കായി വച്ച ‘നാഗ മനുഷ്യ തലയോട്ടി’ അതിൻ്റെ ലോട്ടുകളിൽ നിന്ന് പിൻവലിച്ചതായി റിപ്പോർട്ട്.

ഓക്‌സ്‌ഫോർഡ്‌ഷയറിലെ ടെറ്റ്‌സ്‌വർത്തിലുള്ള സ്വാൻ ലേലശാലയിൽ ‘ദി ക്യൂരിയസ് കളക്ടർ സെയിൽ, ആൻ്റിക്വേറിയൻ ബുക്കുകൾ, കൈയെഴുത്തുപ്രതികൾ & പെയിൻ്റിംഗുകൾ എന്നിവയുടെ ഭാഗമായി ലോകമെമ്പാടുമുള്ള തലയോട്ടികളുടെയും മറ്റ് അവശിഷ്ടങ്ങളുടെയും ഒരു പ്രദർശന പരമ്പരയും വില്പനയും ഉണ്ടായിരുന്നു.

’19-ആം നൂറ്റാണ്ടിലെ കൊമ്പുള്ള നാഗ മനുഷ്യ തലയോട്ടി, നാഗ ഗോത്രം’ എന്നിവ ലോട്ട് നമ്പർ 64 ആയി സ്ലോട്ട് ചെയ്യപ്പെട്ടു, എന്നാൽ ഇത് വേദനാജനകമാണെന്നും ഇതിന്റെ വിൽപ്പന തടയാൻ ഇന്ത്യൻ വിദേശകാര്യ മന്ത്രി എസ് ജയശങ്കറിൻ്റെ ഇടപെടൽ ആവശ്യപ്പെട്ട് റിയോയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ വടക്കുകിഴക്കൻ സംസ്ഥാനത്ത് വലിയ പ്രതിഷേധവും നടന്നു.

“യുകെയിൽ നാഗാ മനുഷ്യാവശിഷ്ടങ്ങൾ ലേലം ചെയ്യുമെന്ന നിർദിഷ്ട വാർത്ത എല്ലാ വിഭാഗങ്ങളും നിഷേധാത്മകമായ രീതിയിലാണ് സ്വീകരിച്ചത്, കാരണം ഇത് നമ്മുടെ ജനങ്ങൾക്ക് വളരെ വൈകാരികവും പവിത്രവുമായ വിഷയമാണ്. മരിച്ചവരുടെ ഭൗതികാവശിഷ്ടങ്ങൾക്ക് പരമോന്നത ബഹുമാനവും ബഹുമതിയും നൽകുന്നത് നമ്മുടെ ജനങ്ങളുടെ പരമ്പരാഗത ആചാരമാണ്, ”എന്ന് റിയോ തൻ്റെ കത്തിൽ പറഞ്ഞു.

ഫോറം ഫോർ നാഗാ റീകൺസിലിയേഷൻ (എഫ്എൻആർ) വിഷയത്തിൽ ആശങ്ക ഉന്നയിച്ചതിനെത്തുടർന്ന് തലയോട്ടി ലേലം ചെയ്യുന്നത് തടയാൻ നടപടിയെടുക്കാൻ ലണ്ടനിലെ ഇന്ത്യൻ ഹൈക്കമ്മീഷനുമായി വിഷയം ചർച്ച ചെയ്യണമെന്ന് അദ്ദേഹം മന്ത്രിയോട് ആവശ്യപ്പെട്ടു.

GBP 2,100 (ഏകദേശം 2.30 ലക്ഷം രൂപ) ആണ് ഓപ്പണിംഗ് ലേലത്തിനായി ലിസ്‌റ്റ് ചെയ്‌തിരുന്നത്. 19-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ ബെൽജിയൻ വാസ്തുശില്പിയായ ഫ്രാങ്കോയിസ് കോപ്പൻസിൻ്റെ ശേഖരത്തിൽ നിന്നാണ് ഇതിൻ്റെ ഉത്ഭവം.

അതേസമയം മനുഷ്യാവശിഷ്ടങ്ങൾ ലേലം ചെയ്യുന്നത് ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ തദ്ദേശവാസികളുടെ അവകാശ പ്രഖ്യാപനത്തിൻ്റെ (UNDRIP) ആർട്ടിക്കിൾ 15-ന് വിരുദ്ധമാണെന്ന് FNR വാദിച്ചു: “ആദിമ ജനതയ്ക്ക് അവരുടെ സംസ്കാരങ്ങളുടെയും പാരമ്പര്യങ്ങളുടെയും ചരിത്രങ്ങളുടെയും അന്തസ്സിനും വൈവിധ്യത്തിനും അവകാശമുണ്ട്” എന്നും അവർ വാദം ഉന്നയിച്ചു.

വിൽപനയെ അപലപിക്കാനും വസ്തുവിനെ നാഗാലാൻഡിലേക്ക് തിരിച്ചയക്കാനും എഫ്എൻആർ ലേലശാലയുമായി നേരിട്ട് ബന്ധപ്പെട്ടു. ഓക്‌സ്‌ഫോർഡിലെ പിറ്റ് റിവേഴ്‌സ് മ്യൂസിയവുമായി മ്യൂസിയത്തിൻ്റെ ശേഖരത്തിൽ സൂക്ഷിച്ചിരിക്കുന്ന പുരാവസ്തുക്കളെ കുറിച്ച് ഇപ്പോൾ ചർച്ച നടത്തുന്ന ലോകമെമ്പാടുമുള്ള നിരവധി തദ്ദേശീയ ഗ്രൂപ്പുകളിൽ ഒന്നാണ് ഈ സംഘടന.

ലേലത്തിന് പോകുന്ന ഈ ഇനങ്ങളിൽ ചിലതിൽ തനിക്ക് എതിർപ്പുണ്ടെന്ന് മ്യൂസിയം ഡയറക്ടർ ലോറ വാൻ ബ്രോക്കോവൻ ബിബിസിയോട് പറഞ്ഞു. “ഈ വസ്‌തുക്കൾ എടുത്തത് ശരിക്കും വേദനാജനകമാണ്, മാത്രമല്ല അവ വിൽപ്പനയ്‌ക്ക് വയ്ക്കുന്നത് ശരിക്കും അനാദരവും അശ്രദ്ധയുമാണ്,” എന്നും ബ്രോക്കോവൻ പറഞ്ഞു.